NASZE PUBLIKACJE
Symeon Polski (Simeon Lehacy), Zapiski podróżne, w tłumaczeniu z języka ormiańskiego i opracowaniu Hripsime Mamikonyan.
Tom 4. Pomniki dziejowe Ormian polskich
Symeon Lehacy – urodzony ok. 1584 r. w Zamościu w rodzinie ormiańskiej, przybyłej do Polski z Kaffy na Krymie. Kopista ksiąg, śpiewak kościelny, kleryk, podróżnik, nauczyciel, literat. W wieku lat 24 wyruszył w pielgrzymkę do miejsc świętych chrześcijaństwa. Podróż trwała 12 lat.
Hripsime Mamikonyan – tłumaczka Notatek – w streszczeniu m. in. pisze tak: Podstawowego materiału biograficznego dostarcza jego główne dzieło – Zapiski podróżne. Zawarł w nim swoją autobiografię i cenne informacje na temat krajów, które zwiedził. Warto podkreślić fakt, że autor w sposób szczególny interesował się Ormianami i szczegółowo opisywał ich życie. Zazwyczaj podawał konkretną liczbę ormiańskich domów we wszystkich miejscach, gdzie był. Symeon pragnął przysporzyć rozrywki czytelnikom zainteresowanym odległymi krajami. Jednak podstawowym jego celem było dostarczenie informacji tym, którzy, tak jak on, będą podróżować po świecie. Zamierzał stworzyć poradnik dla ormiańskich pielgrzymów po miejscach świętych. Jest to jedno z nielicznych dzieł w serii literatury pielgrzymkowej napisanych z perspektywy człowieka Wschodu.
Rozmowa z Hripsime Mamikonyan, którą przeprowadził Andrzej Gliński ukazała się 53 numerze Awedisu https://ormianie.pl/files/53_Awedis.pdf pod tytułem Marco Polo z Zamościa.
Wydawcą jest Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich w Warszawie oraz Księgarnia Akademicka w Krakowie.
Publikacje do nabycia w:
Księgarni Akademickiej w Krakowie https://akademicka.com.pl/
W planie jest jeszcze: tom 5 – Podróż do Polski i innych krajów, w których żyją wygnańcy z miasta Ani autorstwa Minasa Bżyszkianca oraz tom 6 – Nowy Aliszan.
Opis projektu, autorstwa Moniki Agopsowicz, jest opublikowany w 5 numerze czasopisma Lehahayer (2018), s. 291.
Metryka katedry ormiańskiej we Lwowie za lata 1635-1732 w opracowaniu Krzysztofa Stopki (część kipczacka) i Marcina Łukasza Majewskiego (część polska i łacińska)
Z serii "Pomniki dziejowe Ormian polskich". Tom3
Narodowy Program Rozwoju Humanistyki
Zapisy sądu duchownego Ormian miasta Lwowa za lata 1564-1608 w języku ormiańsko-kipczackim w opracowaniu Edwarda Tryjarskiego
Z serii "Pomniki dziejowe Ormian polskich". Tom 1
Narodowy Program Rozwoju Humanistyki
Kalendarz 2023. Lwowski Ewangeliarz ze Skewry
Kalendarz 2023 – Lwowski Ewangeliarz ze Skewry
Jak co roku, od roku 2009, Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich wydała Kalendarz na 2023 rok, zatytułowany „Lwowski Ewangeliarz ze Skewry”. To już piętnasta, tym razem trójjęzyczna edycja, popularyzująca wiedzę o Ormianach i ich historii. I tak w roku 2023, każdy miesiąc ilustruje jedna z kart Ewangeliarza, którego kopistą i iluminatorem był niejaki Grigor. O Ewangeliarzu opowiada prof. Krzysztof Stopka i prof. Małgorzata Smorąg-Rózycka. Tłumaczenia tekstów na język ormiański dokonał Hayk Hovhannisyan, a angielski – Marek Woźniczko. Koordynacja projektu należała do Marii Ohanowicz-Tarasiuk, a stroną graficzną Kalendarza, nieprzerwanie od początku, zajmuje się Elżbieta Łysakowska. Sfinansowane z dotacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Niestety nie uniknęliśmy omyłki, którą niniejszym, posypując sobie głowę popiołem, prostujemy: na stronie 13 w tytule sprawozdania z działalności FKiDOP jest napisane: w roku 2019, powinno być: w roku 2022.
Zespół Fundacji
AKTUALNOŚCI
Dzień Pamięci Trzęsienia Ziemi w Armenii
Organizacja Młodzieży Ormiańskiej w dniu 7 grudnia,
zaprasza na wieczór pamięci poświęcony trzęsieniu ziemi,
które w 1988 roku pochłonęło tysiące ludzkich istnień.
Co roku oddajemy hołd ofiarom tej tragedii, aby pamięć o nich trwała.
O Armenii w siedzibie Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich
Fundacja Kultury i Dziedzictwa
Ormian Polskich
zaprasza na prelekcję
Mariny Khanamiryan, reprezentującej
Fundację Instytut Inicjatyw Kulturalnych NUR*
7 grudnia o godz. 12:00
Skarbnica Polskich Ormian
Warszawa, ul. Świętojerska 12
„Armenia znana i nieznana”
z cyklu O kulturze i historii Armenii – Fundacja NUR (*NUR w języku ormiańskim to owoc granatu).
Marina Khanamiryan – historyk, archeolog, armenolog, kulturoznawca w ciekawy i niestandardowy sposób wprowadzi uczestników spotkania w niepowtarzalny ormiański klimat. https://www.facebook.com/profile.php?id=100090376291068
Najstarsze szaty liturgiczne po pracach konserwatorskich
W roku 2024 poddane zostały pracom konserwatorskim jedne z najstarszych w zbiorze szat liturgicznych
Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich, są to dwa feloniony z początku XVII wieku.
Prace konserwatorskie od kilku lat prowadzimy dzięki dotacjom Mazowieckiego Wojewódzkiego Urzędu Konserwatora Zabytków. W roku ubiegły otrzymaliśmy specjalną dotację dzięki której wykonane zostały prace badawcze i inwentaryzacyjne większości zasobu. Efektem było stworzenie ponad 150 kart inwentarzowych, co pozwoliło na wpisanie większości kolekcji szat do rejestru zabytków, a jest to wymóg bezwzględny przy staraniach o dotację na prace konserwatorskie. W roku nadchodzącym starać się będziemy o środki na kontynuację tych prac, a pozostały do badań i stworzenia tzw. białych kart obiekty z okresu XIX i początku XX w.
1. FELONION SREBRZYSTOSZARY, OK.1630 R.
Z tą szatą łączy się niezwykle wyjątkowa historia, którą cytuję za konserwatorką i historyczką sztuki zarazem – panią Małgorzatą Podkańską.
Felonion – szata liturgiczna będąca odpowiednikiem ornatu w kościele rzymskokatolickim, używana w kościołach obrządku wschodniego, w tym także ormiańskim, przed utworzeniem Kościoła ormiańskiego obrządku katolickiego. Szata w kolorze srebrnym/szarym, o formie stożka, krótsza z przodu. Wykonana z trzech brytów jedwabnej tkaniny wschodniej – perskiej lub indoperskiej. Szata z licznymi dużymi ubytkami, po analizie układu ubytków, kruchości tkaniny, dystrybucji i rodzajów trwałych zaplamień stwierdzono, że mamy do czynienia z tkaniną archeologiczną, która przez długi czas przebywała w krypcie, a ubytki powstały na skutek kontaktu z ciałem złożonym w trumnie. Felonion zidentyfikowano z 99% pewnością jako należący do księdza Jakuba Warteresiewicza, i jego fundacji, którego szaty – kapę uprzednio już poddaną pracom konserwatorskim, i ornat (obecnie zidentyfikowany) wydobyto wg przekazów z jego trumny w 1 połowie XIX w. Wg przekazów pisemnych, ksiądz Warteresiewicz był ascetą i nosił na ciele metalowe kolczatki. Jeszcze za życia otoczony był szczególnym szacunkiem współwyznawców, a po śmierci jego włosienicę rozdzielono na relikwie. Niewielkie plamy krwi, rozsiane na powierzchni tak podszewki jak i tkaniny wierzchniej doskonale pasują do opisów.
2. FELONION AKSAMITNY OK. 1600 r.
Ornat rytu wschodniego ormiańskiego w formie stożka o krótkim przodzie, wykonany z jedwabnego aksamitu drobnowzorzystego strzyżonego i pętelkowego, w kolorze kasztanowego brązu, o sieciowym wzorze kwiatów i medalionów na tle atłasowym. … Tkanina preteksty o kompozycji złożonej z medalionów wypełnionych symetryczną wicią roślinną z tkaniny przeznaczonej na szaty kościelne; o szerokości 40 cm.
Obydwie szaty niezwykle cenne, były w bardzo złym stanie zachowania, dzięki przeprowadzonym pracom niewątpliwie znacznie wydłużony został ich żywot, a mają one już sporo ponad 400 lat.
Konserwatorkom, paniom Małgorzacie Podkańskiej oraz Ewie Soszko-Dziwisińskiej dziękujemy za ogromne zaangażowanie w ochronę zespołu szat znajdujący się pod opieką Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich.
mot, fot. Małgorzata Podkańska
Organizacja Młodzieży Ormiańskiej oddaje hołd wielkim postaciom kultury ormiańskiej
Organizacja Młodzieży Ormiańskiej serdecznie zaprasza na wyjątkowy koncert
organizowany z okazji 155. rocznicy urodzin dwóch wielkich postaci kultury ormiańskiej
– Komitasa oraz Hovhannesa Tumanyana.
Podczas tego szczególnego wydarzenia usłyszymy ponadczasowe pieśni Komitasa,
poezję i bajki autorstwa Tumanyana oraz inne elementy artystyczne, które ukazują nieprzemijającą
wartość ich twórczości dla Armenii i świata.
Koncert odbędzie się w dniu 30 listopada b.r. w godzinie 17:45
w Kościele pw. Świętej Trójcy (Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej) przy ulicy Solec 61 w Warszawie.
Popołudnie w Warszawie z polskimi Ormianami
Pierwszym wydarzeniem była uroczysta Msza św. w intencji 86. rocznicy śmierci śp. abpa Józefa Teodorowicza, którą w kościele oo. Dominikanów pw. św. Jacka, sprawował ks. prof. Józef Naumowicz. Msza ze specjalną oprawą muzyczną w wykonaniu profesjonalnego chóru męskiego pod dyr. Jakuba Kopczyńskiego. Po Mszy św. chór wykonał jeszcze dwa utwory a prof. Andrzej A. Zięba z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie wygłosił prelekcję o abpie J. Teodorowiczu. Msza św. nagrywana była dla Polskiego Radia Program 2 i emitowana będzie w niedzielę, 8 grudnia o godz. 8.00.
24 listopada w Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich
Kolejnym niezwykle ważnym wydarzeniem była wizyta w Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich nuncjusza Stolicy Apostolskiej w Warszawie, abpa Antonio Guido Filipazziego. Nuncjusz zapoznał się z naszą ekspozycją muzealną, interesował się naszymi zbiorami i działaniami Fundacji.
Teraz dochodzimy do wydarzenia już wcześniej zapowiadanego, czyli otwarcia nowej wystawy czasowej pt. Jędrzejowiczowie i Jedrzejewiczowie – kupcy, patrioci, ziemianie. Ksiądz abp. Antonio Guido Filipazzi oficjalnie otworzył tę wystawę. Chętnych do jej zwiedzenia było tak ogromnie dużo, że trzeba było prosić gości, aby część zaczekała i wchodziła w dalszej kolejności.
Wystawa wspaniała, bardzo pieczołowicie przygotowana pod każdym względem. Towarzyszy jej broszura zawierająca rozszerzone teksty, które nie mogły znaleźć się na zamieszczonych planszach. Niezwykle ciekawa i bogata historia tego rodu, który z różnych miejsca i okresach używał dwóch pisowni swego nazwiska. Zobaczymy tu obrazy w tym portrety przodków, w części oryginały, w części kopie cyfrowe obrazów takich mistrzów jak np. Wojciech Kossak. Przebogaty zbiór fotografii, wielkie drzewo genealogiczne i liczne pamiątki. Na jej otwarcie specjalnie zjechali przedstawiciele rodu Jędrzejowiczów, również spoza Polski, i to głównie Rodzina oprowadzała zwiedzających z p. Edwardem Mier-Jędrzejowiczem na czele.
Zapraszamy wszystkich nieobecnych na wernisażu, aby koniecznie odwiedzili nas w naszych sobotnio-niedzielnych dniach otwartych w godz. 15:00–18:00, zapewniam, że warto!
mot, fot. Anna Nowak, Iza Sarnicka-Pietraszek, Adam Derdzikowski, Danek Deńca
Autorami wystawy są: Monika Agopsowicz i Edward Mier-Jędrzejowicz (strona merytoryczna), Monika Zołoteńka (projekt, skład i wykonanie) i Władysław Deńca (strona organizacyjna i wykonanie).
W Radiu dla Ciebie – patronie medialnym wydarzenia – ukazał się świetny reportaż redaktora Piotra Szymona Łosia: RDC, a na jego FB – obszerna relacja: FB.
Spotkanie z żoliborskimi seniorami
15 listopada w Żoliborskim Centrum Integracji i Aktywizacji Seniorów miało miejsce spotkanie z przedstawicielką 
Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich – Marią Ohanowicz-Tarasiuk, która opowiadała seniorom o działalności Fundacji.
Dzięki emisji filmu prezentującego Skarbnicę Polskich Ormian, seniorzy mogli zapoznać się z naszą ekspozycją muzealną a za jej pośrednictwem historią polskich Ormian. Na to spotkanie zaproszono – panią burmistrz Dzielnicy Żoliborz – Renatę Kozłowską. Uczestnicy spotkania byli zainteresowanie działaniami Fundacji, historią Ormian w Polsce i 
obrządkiem ormiańskim. Obejrzany film pobudziły ciekawość i sporo osób dopytywało się kiedy i gdzie można tę ekspozycję oglądać osobiście.
Nie obyło się bez ormiańskiego poczęstunku, który przygotowała niezawodna jak zawsze Viola Khonkaryan.
Miłym akcentem było obdarowanie Violi i prelegentki życzeniami i kwiatkami – bardzo dziękujemy!
mot
O r m i a ń s k a Msza św. 24 XI w kościele św. Jacka w Warszawie
Serdecznie zapraszam
na Mszę św. w obrządku ormiańskim
w niedzielę, 24 listopada 2024 r. o godz. 14.00
w kościele św. Jacka
(dominikanie na ul. Freta w Warszawie).
Będzie to Msza św. w 86. rocznicę śmierci ks. abp. Józefa Teodorowicza
z udziałem chóru męskiego, nagrywana przez Polskie Radio.
* * *
W kościele po Mszy św. chór zaśpiewa pieśni ormiańskie,
po czym odbędzie się prelekcja o abp. Teodorowiczu.
* * *
Następnie Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich
i rodzina Jędrzejowiczów zapraszają
o godz. 16.00 do siedziby Fundacji przy ul. Świętojerskiej 12
na otwarcie wystawy
„Jędrzejowiczowie i Jędrzejewiczowie – kupcy, patrioci, ziemianie”.
Z serdeczną pamięcią
Józef Naumowicz
Zaproszenie na niedzielę, 24 listopada
Barbórkowa Msza św. w Ryczeniu
Stanisław Bober w opolskim muzeum
14 listopada rusza nowa wystawa czasowa w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu, poświęcone jest Stanisławowi Boberowi (1908-1990), który zajmuje ważne miejsce w gronie artystów działających w Opolu po drugiej wojnie światowej. Był malarzem, grafikiem, projektantem, nauczycielem i jedną z czołowych postaci lokalnego środowiska fotograficznego. W 1946 roku współtworzył Stowarzyszenie Miłośników Fotografiki w Opolu, był członkiem Stowarzyszenia Miłośników Fotografii w Poznaniu (1946) oraz Związku Polskich Artystów
Fotografików (ZPAF) w Warszawie (1952).
Nowa wystawa czasowa w Muzeum Śląska Opolskiego jest pierwszym od ponad ćwierćwiecza retrospektywnym przeglądem twórczości artysty. Muzeum pokazuje na niej ponad czterysta prac z różnych okresów jego działalności – od wczesnych zdjęć wykonanych jeszcze w latach 30. XX wieku, przez dokumentację podróży na ziemie zachodnie w 1945 roku, fotografie zniszczonych miast, ujęcia nowej architektury Opola lat 60. i 70. XX wieku, portrety, zdjęcia rodzinne, fotografie subiektywne, aż po najpóźniejsze prace z lat 80. XX wieku. O ormiańskim rodowodzie Stanisława Bobera więcej na stronie Wiki Ormianie:
https://wiki.ormianie.pl/index.php?title=Stanis%C5%82aw_Bober