AKTUALNOŚCI

109. rocznicę tragicznych wydarzeń dla narodu Ormiańskiego uczczono złożeniem kwiatów pod warszawskimi chaczkarami.

Na Skwerze Ormiańskim przy ulicy Powsińskiej złożono kwiaty, a modlitwy odmówili kapłani Kościoła ormiańskiego obrządku apostolskiego i obrządku ormiańskokatolickiego.

Ks. Józef Naumowicz z klerykami modlili się również przed chaczkarem przy Świątyni Opatrzności Bożej.

Witryna Domu Wschodniego to inicjatywa Fundacji Ośrodka KARTA, tam, przy Pl. Konstytucji, 24 kwietnia odbyło się spotkanie poświęcone 109. rocznicy Ludobójstwa Ormian.
Pierwsze wystąpienie socjologa, publicysty, doktora hab. nauk społecznych, profesora Uniwersytetu Warszawskiego Lecha M. Nijakowskiego, dotyczyło mechanizmów i sytuacji politycznej, która doprowadziła do rzezi Ormian. Wypowiedź nt. polityki pamięci poparta była tekstami i fotografiami, jak przy tym temacie bardzo drastycznymi. Było sporo pytań do prelegenta, jednak rozległość tematu, zawiłości uwarunkowań politycznych, zwłaszcza kwestia uznania ludobójstwa przez niektóre państwa, w tym Turcji, pozostaje otwarta i długo nie zostanie rozstrzygnięta.

Po tym bardzo trudnym temacie, wystąpienie Marii Ohanowicz-Tarasiuk, przedstawicielki Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polski, która mówiła o Fundacji i jej działalności, wprowadziło spokojniejszą atmosferę, jednak na krótko.

Inga Nosikowa – psycholożka, terapeutka mówiła o konsekwencjach tragicznych przeżyć z 1915 roku, które miały bezpośredni i pośredni wpływ na życie i funkcjonowanie kolejnych pokoleń. W wypadku mężczyzn wpłynęło to radykalnie np. na długość życia.

Armen Zakharyan – publicysta, filolog, który od 2020 roku mieszka w Warszawie, on-line odczytał swoje opowiadanie o Ormianinie, który mieszkając w USA próbuje odtworzyć swój ogród, odtworzyć wspomnienia.

Karine Arutiunova – prozaiczka, malarka, poetka, której wystawa prac malarskich prezentowana była w siedzibie Domu Wschodniego, a która miała czytać fragmenty swoich opowiadań, zrezygnował ze swego zamiaru. Uznała, że przejmujący wydźwięk opowiadania przeczytanego przez Armena Zakharyana, powinien zamknąć ten wieczór.
Całe spotkanie przesycone było smutkiem, bólem i traumą narodu Ormiańskiego.

mot; fot. Jagoda Schmidt

80 lat temu w Kutach nad Czeremoszem ukraińscy nacjonaliści zamordowali około dwustu Polaków, polskich Ormian i swych pobratymców. 21 i 22 kwietnia 2024 r. w Obornikach Śląskich uroczyście upamiętniono te ofiary – mszą św. koncelebrowaną w intencji ofiar i odsłonięciem pomnika na grobie Antoniny Rybczyńskiej na Starym Cmentarzu.

Obszerna relacja znajdzie się w najbliższym numerze “Awedisu”.

Upamiętnienie zostało sfinansowane przez Instytut Pamięci Narodowej i zorganizowane przez Romanę Obrocką, która przygotowała także okolicznościowy folder.

Kilka pasteli Teodora Axentowicza znajduje się w galerii malarstwa założonej przez Edwarda Aleksandra Raczyńskiegi i jego żonę, Różę z Potockich, w ich rezydencji w Rogalinie. Z 500 dzieł sztuki zachowało się około 300 z przedwojennej kolekcji. W opisie galerii na stronie Muzeum Pałacu w Rogalinie czytamy: “Charakterystyczny dla XIX w. jest sposób aranżacji, polegający na wieszaniu obrazów w dwóch, trzech, a nawet czterech rzędach. Wzajemne relacje zachodzące pomiędzy poszczególnymi dziełami oraz salami wskazują, iż jedną z zasadniczych przesłanek tej koncepcji było ukazanie różnorodności sztuki przełomu wieków, ze szczególnym zaakcentowaniem rozkwitającego w tym czasie malarstwa polskiego. Można je oglądać zarówno w hallu wejściowym z dużą grupą realistycznych prac polskich monachijczyków, jak i w ostatniej, największej sali, zdominowanej nie tylko przez Dziewicę Orleańską, ale też najbardziej znane, symboliczne płótna Jacka Malczewskiego oraz odmienne w charakterze prace A. Gierymskiego, W. Podkowińskiego, O. Boznańskiej, J. Fałata, L. Wyczółkowskiego, J. Mehoffera i W. Weissa. Z zespołu tego wyłączone zostały tylko liczne pastele S. Wyspiańskiego, K. Sichulskiego i T. Axentowicza, które ze względów konserwatorskich są obecnie pokazywane w specjalnie zacienionej, małej, bocznej salce”.

Archiwum Akt Nowych zaprasza do udziału w konferencji naukowej „Archiwa kościołów i związków wyznaniowych w Polsce od roku 1918 do dnia dzisiejszego”, która odbędzie się w czwartek-piątek 25-26 kwietnia 2024 r. w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, Rynek Starego Miasta 31. Organizatorem wydarzenia jest Oddział VI archiwów społecznych Archiwum Akt Nowych.

W piątek 26 kwietnia Hanna Kopczyńska-Kłos wygłosi referat pt. “Archiwum Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich – zasób, historia, znaczenie”. Program wydarzenia w załączniku do pobrania na stronie Archiwum Akt Nowych.

Jaki jest ten tytułowy rodzinny dukt wyjaśniają książki Piotra Pinińskiego – od Ostatniego Sekretu Stuartów przez Dziedzica Sobieskich aż po najnowszą, wydaną (na razie?) tylko po angielsku Bonnie Prince Charlie (Śliczny Książę Karolek).
„Członkowie mojej rodziny zawsze zdawali sobie sprawę, że moja prababka w trzecim pokoleniu była naturalną córką księcia de Rohan”, pisze Piniński we „Wprowadzeniu” do Ostatniego sekretu Stuartów. I nie byłoby w tym nic nadzwyczaj wyjątkowego, gdyby nie fakt, że tą córką była Maria Wiktoria la demoiselle de Thorigny (1779–1836), prawnuczka Jakuba VIII / III, pretendenta do tronu Szkocji / Anglii oraz Marii Klementyny Sobieskiej, wnuczki króla Jana III. Maria Wiktoria poślubiła Pawła Antoniego Nikorowicza, z którym miała syna Antyma (1804–1852), a wśród wnucząt – Julię Teresę Nikorowiczówną (1833–1893), wydaną za mąż za Leonarda Pinińskiego. Stąd już tylko trzy pokolenia do autora książek – Piotra Pinińskiego. Tę rodzinną układankę – pełną intryg najwyższego politycznego szczebla, tajemnic, szyfrowanych listów, wreszcie rodzinnych radości i dramatów – zestawia autor-potomek Stuartów w starannie i przekonująco udokumentowany obraz umieszczony w kontekście epoki.
Wątek rodzinny jest jednym z kilku przedstawionych w książkach Pinińskiego. Najważniejszym z nich jest historia księcia Karolka – Karola Edwarda Ludwika Jana Kazimierza Sylwestera Seweryna Marii Stuarta (1720–1788) – pretendenta do tronu brytyjskiego jako Karola III, syna wspomnianego wyżej Jakuba VIII / III. czytaj dalej…

Dzięki inwentaryzacji przeprowadzonej w XIX-wiecznym kościele w Zarzeczu na Podkarpaciu, odkryto, że jego ołtarze boczne są znacznie starsze, bo z końca XVI stulecia, zaś znajdujący się w jednym z nich obraz Matki Bożej Śnieżnej datowany jest na XVII wiek. W latach 70. XIX wieku hrabia Włodzimierz Dzieduszycki kontynuował prace restauratorskie, które toczyły się według projektów lwowskiego architekta Juliana Zachariewicza – opowiadała historyczka sztuki z Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu Katarzyna Szarek.

Dodała, że ciekawostką jest to, że Włodzimierz Dzieduszycki sprowadził do kościoła również elementy starsze, niż XIX-wieczne, w tym boczne ołtarze.
– Jeden z nich datowany jest na końcówkę XVI wieku. Do Zarzecza trafił z katedry ormiańskiej we Lwowie, której wnętrza były wówczas odnawiane – poinformowała historyczka sztuki.
Dodała, że autorem ołtarza jest Jan Biały, uczeń Jana Michałowicza z Urzędowa (ok. 1525 – ok. 1583), renesansowego architekta i rzeźbiarza, „który rozpowszechniał w Polsce wzorce zapożyczone od artystów włoskich z warsztatu Berecciego, którzy pracowali przy kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu” – wyjaśnia historyczka.
https://misyjne.pl/w-kosciele-w-zarzeczu-odkryto-oltarze-z-konca-xvi-wieku/

fot.: Kościół pw. Świętego Michała Archanioła w Zarzeczu. Fot. PAP/D. Delmanowicz

Uroczystości związane z upamiętnieniem 109. rocznicy Ludobójstwa Ormian

24.04.2024; godz. 16:30 w auli im. prof. Jana Baszkiewicza, Uniwersytetu Warszawskiego, Gmach Audytoryjny Krakowskie Przedmieście 26/28; Konferencja naukowa zorganizowana przez Koło Naukowe Praw Człowieka i Kryzysów Humanitarnych przy Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych.

Genocyd_Konferencja Naukowa

24. kwietnia w godz.: 18:00 – 20:00 Witryna Domu Wschodniego Fundacji Ośrodka KARTA; Warszawa, pl. Konstytucji 6, róg ul. Koszykowej – spotkanie poświęcone rocznicy Ludobójstwa Ormian, w programie wystąpienia:
– dr hab. Lech Nijakowski o socjologicznych studiach nad ludobójstwem
– Maria Ohanowicz-Tarasiuk o działalności Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich
– dyskusja z udziałem Karine Arutyunovej, artystki, autorki wystawy Patarag i Ingi Nosikowej psycholożki, która opowie o zjawisku traumy transgeneracyjnej

24 kwietnia o godz.: 19:00 przy chaczkarze w Skwerze Ormiańskim w Warszawie odbędzie się uroczystość upamiętniająca ofiary ludobójstwa Ormian.

Serdecznie zapraszam na Mszę św.
w obrządku ormiańskim
w niedzielę 21 kwietnia, godz. 11.00
w kaplicy MB ul. Łazienkowska 14.

* * *

Upamiętnimy rocznicę Ludobójstwa Ormian
(Dzień Pamięci o Ludobójstwie Ormian
– przypada 24 IV)

* * *

Według zapowiedzi, ta Msza św. będzie
później retransmitowana w Polskim Radio.

* * *

Z pamięcią w modlitwie
ks. Józef Naumowicz

16. kwietnia obfitował w gości odwiedzających Skarbnicę Polskich Ormian. Popołudniu pojawiła się 2. wyjątkowa grupa, były to panie z różnych stron świata, poczynając od Japonii, poprzez Izrael, Holandię, Francję, Ukrainę po Kanadę. Oczywiście nie wymieniłam wszystkich krajów pochodzenia naszych gości. “Międzynarodowa Grupa Kobiet Warszawa”, to połączenie kobiet z całego świata, które aktualnie przebywają w Warszawie i łączą je różne związki z Polską. Ideą grupy jest poznawanie piękna Warszawy i Polski. Pomocą językową była pani Dorota, Polka, zamężna z Ormianinem.
Panie z dużym zainteresowaniem wysłuchały opowieści o historii Ormian w Królestwie Polskim, o późniejszych ich losach do końca II wojny światowej, bo do tego okresu odnosi się wystawa, stworzona z eksponatów naszego Archiwum. Było sporo pytań, dotyczących obrządku liturgicznego, pokazanych na wystawie tkanin czy historii portretów ksień benedyktynek ormiańskich. Były też pytania o współczesne postaci, nazwiska i liczebność Ormian w Polsce. Zapewniliśmy naszym gościom czas na odpoczynek w czasie którego panie, podobnie jak wcześniejsza grupa, obejrzały film Poloniki “Przebudzone spojrzenia” o twórcach i renowacji katedry ormiańskiej we Lwowie. Potem krążyła księga pamiątkowa w której uwieczniły swoje podpisy i kraje pochodzenia. Panie dziękowały za sporą porcję nieznanej im dotychczas wiedzy, obiecując powtórne odwiedziny z rodziną i znajomymi. Goście obdarowani zostali mapkami z planem spaceru po Starym i Nowym Mieście śladami Ormian w Warszawie, zapraszaliśmy na kolejne wydarzenia.

 mot, fot. Władysław Deńca