AKTUALNOŚCI

U w a g a ! Wizyta Patriarchy-Katolikosa przesunięta!
Wizyta Jego Świątobliwości Katolikosa-Patriarchy Rafała Piotra XXI Minassiana w Warszawie,
planowana na 31-maja – 2 czerwca,
odbędzie się w przyszłą sobotę i niedzielę (7-8 czerwca).
Przesunięta jest także Msza św. w obrządku ormiańskim, która była planowana na 31 maja 2025 r. godz. 17.00.
* * * 
Dokładny program wizyty w przyszłym tygodniu zostanie podany.
Będziemy z radością czekać na wizytę patriarchy w przyszłym tygodniu.
Z serdeczną pamięcią ks. Józef Naumowicz

17 maja 2025 roku … to był całkiem wyjątkowy czas!

Sobotnie spotkanie rozpoczęło się Mszą św. przy ul. Łazienkowskiej z udziałem wyjątkowego gościa, był nim śpiewak z Armenii, pan Aram Gabaghchourian z Erywania. Jego wokalny udział w liturgii pozostanie niezapomnianym przeżyciem, po Mszy św. Aram Gabaghchourian uraczył nas wykonaniem trzech utworów Komitasa. Spotkanie uwieczniliśmy wspólnym zdjęciem.

Mimo kiepskiej, mokrej pogody, Noc Muzeów rozpoczęła się o godz. 18:00. O tej godzinie równocześnie ruszył spacer ormiańskim szlakiem spod kościoła św. Anny. Już od 18:00 do siedziby Fundacji napływali kolejni goście. Zjawiła się również spora grupa młodzieży z Organizacji Młodzieży Ormiańskiej w Polsce, która poprowadziła lekcje tańców ormiańskich, które miały ogromne powodzenie, więc młodzież z zaangażowaniem powtarzała te lekcje. Z początku na powietrzu, a już na zakończenie po godz. 22:00, w ogromnym kręgu goście pod wodzą kleryka Narka, tańczyli wokół naszej centralnej gabloty w siedzibie Fundacji. Dźwięki ormiańskich melodii i tańce spotkały się z ogromnym aplauzem i przysporzyły uczestnikom dużo radości.
Prócz kolejnych odwiedzających, których wszystkimi siłami naszego skromnego Zespołu oprowadzaliśmy po naszych dwóch wystawach, oraz tańców, było jeszcze jedno niezwykle ciekawe wydarzenie. Odwiedziła nas jedna z dwóch konserwatorek tkanin, które opiekują się naszym wyjątkowo bogatym i bezcennych zbiorem szat liturgicznych. Jej opowieść o ich pochodzeniu, a ściślej o pochodzeniu i powstawaniu tkanin z których były uszyte, była fascynująca. Zgromadzeni słuchacze zadawali mnóstwo szczegółowych pytań, m.in. jak powstają nici i hafty wykonane złotem i srebrem, które w tych tkaninach występują bardzo często. Opowieść jak ręcznie tkano wzorzyste welury przed ponad trzystu laty, równie wspaniała.
Teoretycznie mieliśmy zakończyć tę Noc przed północą, ale się nie udało, ostatni goście wyszli sporo po północy. Podsumowując, wyjątkowa sobota, pełna ciekawych zdarzeń, zadowolenie i uznanie odwiedzających daje ogromną satysfakcję i „napęd” do dalszego działania!

mot, fot. Władysław Deńca

UWAGA! najbliższa Msza św. w Warszawie
w obrządku ormiańskim odbędzie się
w sobotę, 17 maja 2025 r. o godz. 16.00
w kaplicy Matki Bożej w Warszawie, ul. Łazienkowska 14.
Serdecznie zapraszam !
Naszej modlitwie będzie towarzyszył znakomity śpiew
Arama Gabaghchouriana z Erywania.

* * *
W niedzielę 18 maja, o godz. 10.00
rozpocznie się Msza św. inaugurująca
pontyfikat papieża Leona XIV.
Cały świat łączy się wtedy w modlitwie
bądź na Placu św. Piotra w Watykanie
bądź za pośrednictwem różnych mediów.
Łączmy się i my z naszym Ojcem Świętym.
* * *
W sobotę 17 maja – Noc Muzeów.
W naszej Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich
(ul. Świętojerska 12)
Noc Muzeów trwa od godz. 18.00 do około 23.00.
* * *
Z serdeczną pamięcią w modlitwie
ks. Józef Naumowicz

30 maja 2025 (piątek) Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Ostrowcu Świętokrzyskim, przy ul. Iłżecka 47
zaprasza młodych muzyków/pianistów, do udziału w konkursie pt.
Konkurs Pianistyczny „Polska z Chaczaturianem„.

Szczegółowe informacje: https://www.gov.pl/web/psmostrowiec/wojewodzki-konkurs-pianistyczny-polska-z-chaczaturianem

W 2022 ukazał się pierwszy tom „Biografii kresowych”, a w 2024 – drugi tom, w opracowaniu Doroty Lewandowskiej i Sławomira Postka, przy współpracy Małgorzaty Kośki, Marty Rzepeckiej-Aleksiejuk i Huberta Wajsa, wydane przez Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Wybór dokonany został na podstawie przedwojennych ksiąg metrykalnych zgromadzonych i przechowywanych w AGAD (tom 1) i w AGAD oraz Centralnym Państwowym Archiwum Historycznym Ukrainy we Lwowie (tom 2). Publikacje wydane są bardzo starannie. Z biogramami kresowymi literatów można zapoznać się także na stronie AGAD: https://agad.gov.pl/Kresy/lista.html . Na tej internetowej liście znajduje się Stanisław Barącz, o którym napisano: „Barącz jest jedynym przedstawicielem Ormian polskich z kresów, opisanych w niniejszej prezentacji. Księgi ormiańskie w AGAD są bardzo nieliczne (patrz zesp. 456), a on sam został odszukany tylko dzięki małżeństwu z rzymską katoliczką”.
Dziękujemy AGAD za przekazanie egzemplarzy „Biografii kresowych” do Archiwum Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich. mag

Zapraszamy na msze św. ormiańskokatolickie w niedzielę 11 maja 2025 r.:
w GLIWICACH – O GODZINIE 11.00 kościół ormiański Trójcy Świętej, ul. Mikołowska 2.
we WROCŁAWIU – O GODZINIE 16.00 kościół Bożego Ciała, ul. Bożego Ciała 1 (wejście od ul. Świdnickiej)

Tegoroczną 110. rocznicę Ludobójstwa Ormian środowisko mniejszości ormiańskiej w Warszawie uczciło z należnym tej rocznicy szacunkiem. Wydarzenia przygotowane przez różne organizacje mniejszościowe trwały przez trzy dni. Obchody upamiętnienia ofiar Genocydu z 1915 roku rozpoczął koncert zorganizowany w środę 23 kwietnia w kościele ewangelicko-augsburskim Świętej Trójcy w Warszawie, przez Ormiańsko-Polski Komitet Społeczny.

Koncert w kościele ewangelickim Św. Trójcy w Warszawie

Koncert poprzedziły wystąpienia m.in. przedstawiciela duchowieństwa Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego w Polsce – biskupa Markosa, ambasadora Republiki Armenii w Polsce JE Alexandra Arzoumaniana, prezesa Ormiańsko-Polskiego Komitetu Społecznego – Hraczji Bojadżjana, organizatora koncertu. W programie koncertu słuchacze usłyszeli utwory Komitasa, M. Masztoca, A. Babadżaniana, H.M. Góreckiego oraz współczesną muzykę ormiańską wykonane przez Śląską Orkiestrę Kameralną prowadzoną przez Grigora Arakeliana, dyrygenta z Armenii oraz chór „Resonans con tutti” z Zabrza przygotowany przez Arlenę i Waldemara Gałązków. Koncert, a zwłaszcza wspaniała kompozycja dyrygenta Grigora Arakeliana do słów Mesropa Masztoca zasłużyły na słowa wysokiego uznania.

Konferencja naukowa na Uniwersytecie Warszawskim

Kolejny dzień obchodów rocznicy jakże bolesnych dla narodu ormiańskiego wydarzeń sprzed 110 lat, 24 kwietnia, upamiętniony został konferencją „Armenian Genocide Remembrance Day”, którą przygotowało środowisko Organizacji Młodzieży Ormiańskiej w Polsce, skupiające młodych Ormian studiujących na warszawskich uczelniach. W ramach konferencji odbyły się panele tematyczne, które zgromadziły zarówno ekspertów, jak i osoby głęboko zaangażowane w upamiętnienie tragicznej historii. Wystąpienia były bardzo ciekawe, poruszające temat Genocydu, jego postrzeganie na świecie, w przestrzeni naukowej i medialnej. Przywołano również fakt 20. rocznicy uchwały polskiego Sejmu, czym Polska dołączyła do krajów, uznających barbarzyństwo z 1915 roku za ludobójstwo.

Modlitwa ekumeniczna na Skwerze Ormiańskim

Po konferencji wszyscy udali się na Skwer Ormiański przy ul. Powsińskiej w Warszawie, gdzie zabrał głos JE Ambasador Republiki Armenii w Polsce, Alexander Arzoumanian, który podkreślił wagę pamięci historycznej i dialogu między narodami. Następnie odmówiono modlitwę w intencji ofiar, którą poprowadzili: duszpasterz Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego w Polsce o. Minas Hachwerdian oraz duszpasterz Ormiańskiego Kościoła Katolickiego w Polsce ks. profesor Józef Naumowicz. W dalszej części uroczystości delegacje poszczególnych instytucji, grup parlamentarnych i organizacji społecznych złożyły wieńce, kwiaty, zapalono znicze ustawione na kształt krzyża.

25 kwietnia, to kolejny, już trzeci dzień obchodów 110. rocznicy Ludobójstwa Ormian w Osmańskim Imperium. Te obchody swym honorowym patronatem objął metropolita warszawski abp Adrian Galbas, ordynariusz katolików obrządku ormiańskiego w Polsce. W związku z udziałem w pogrzebie Ojca Świętego Franciszka, J. Ekscelencja nie mógł wziąć osobiście udziału w wydarzeniach tego dnia.

Panel dyskusyjny „Ludobójstwo Ormian w oczach świata” w Domu Arcybiskupów Warszawskich

O godz. 16:30 przy ul. Miodowej w siedzibie Kurii Metropolitalnej odbył się panel dyskusyjny „Ludobójstwo Ormian w oczach świata” nawiązujący do 20. rocznicy uchwały Sejmu RP potępiającej Genocyd przygotowany przez Związek Ormian w Polsce im. Ks. Abpa Józefa Teodorowicza z Gliwic. Wydarzenie zaszczycił obecnością JE bp Rafał Markowski. W panelu dyskutowali ks. prof. Józef Naumowicz, były marszałek Sejmu i współinicjator wspomnianej uchwały sejmowej – Marek Jurek, naukowiec i publicysta, znawca Bliskiego Wschodu – dr Witold Repetowicz i współzałożyciel oraz były prezes Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich – Jan Abgarowicz. Wydarzenie poprowadził redaktor Krzysztof Ziemiec. Na zakończenie konferencji modlitwę za męczenników Ludobójstwa Ormian poprowadził ks. prof. Józef Naumowicz.

Otwarcie wystawy „Ormianie – Baku – 1905” w Zaułku Ormiańskim przy ul. Freta w Warszawie

Kolejnym aktem obchodów rocznicy Ludobójstwa Ormian tego dnia, było o godz. 18:30 otwarcie wystawy „Ormianie – Baku – 1905” przygotowanej przez Fundację kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich. Wydarzenia 1915 roku nie były początkiem eksterminacji narodu ormiańskiego, tragiczne akty odbywały się już od końca XIX wieku. Jednym z przejawów tego barbarzyństwa była kilkudniowa rzeź w 1905 roku w Baku – dokonana przez muzułmańskich Tatarów kaukaskich zwanych później Azerami, na ormiańskiej społeczności miasta. Rodzina polskich Ormian, Stanisław i Zofia Łukasiewiczowie z końcem XIX w. opuścili tereny Austro-Węgier i zamieszkali w Baku, wówczas „naftowym eldorado”. Kilkudniowe zamieszki i mord na ludności ormiańskiej bardzo głęboko wryły się w pamięć tej rodziny. Po kilku latach, wyjeżdżając z Baku, zabrali ze sobą zgromadzone fotografie, dokumentujące te wydarzenia. Kilka lat temu prawnuczka państwa Łukasiewiczów, przekazała je do Archiwum Fundacji. Korzystając z tego daru, Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich przygotowała w 120. rocznicę rzezi wystawę plenerową „Ormianie – Baku – 1905”.

Msza św. ormiańskokatolicka w kościele św. Jacka w Warszawie

Wystawa eksponowana jest do 4 maja przed kościołem oo. Dominikanów przy ul. Freta 8/10. Po uroczystym otwarciu wystawy, uczestniczyliśmy w liturgii ormiańskokatolickiej sprawowanej przez ks. prof. Józefa Naumowicza. Modliliśmy się za pokój duszy 1,5 mln niewinnych Ormian pomordowanych w tym pierwszym ludobójstwie XX wieku. W homilii duszpasterz Ormian katolików w Polsce wspominał historyczną Mszę św. sprawowaną przez Papieża Franciszka w Bazylice św. Piotra w 2015 roku w 100. rocznicę ludobójstwa Ormian, a także przywołał postać błogosławionego abpa Ignacego Maloyana, arcybiskupa ormiańskokatolickiego Mardin, męczennika za wiarę, dekret o kanonizacji którego był jedną z ostatnich decyzji Papieża Franciszka. Kapłan wspominał także kanonizację wszystkich Męczenników Ludobójstwa Ormian przez siostrzany Apostolski Kościół Ormiański.

Po Mszy św. kolejnym wydarzeniem tego dnia był koncert muzyki ormiańskiej przygotowany przez Fundację Instytut Inicjatyw Kulturalnych NUR. Wykonawcami były trzy ormiańskie artystki – gość specjalny z Armenii, wspaniała śpiewaczka pani Hasmik Baghdasaryan-Dolukhanyan (sopran), która wcześniej, swoim wspaniałym śpiewem wzbogaciła liturgię, Nelli Martirosyan grająca na duduku oraz skrzypaczka Kristine Harutyunyan.

Występ sopranistki Hasmik Baghdasaryan-Dolukhanyan podczas koncertu w kościele św. Jacka w Warszawie

Nelli Martirosyan gra na duduku podczas koncertu w kościele św. Jacka w Warszawie

Przedstawiciele Organizacji Młodzieży Ormiańskiej recytują poezję ormiańską podczas koncertu w kościele św. Jacka w Warszawie

Śpiewa Hasmik Baghdasaryan-Dolukhanyan

W nastrojowym świetle świątyni pw. św. Jacka, licznie zgromadzeni słuchacze wysłuchali utworów Komitasa Wardapeta, Grzegorza z Nareku, Sayat-Nowy oraz Edwarda Baghdasaryana. Wspaniale wykonywanej  muzyce towarzyszyły wiersze czytane po ormiańsku i po polsku przez studentów, przedstawicieli Organizacji Młodzieży Ormiańskiej.

Podsumowując tegoroczne obchody należy podkreślić, że wszystkie organizacje uczestniczące w ich przygotowaniu dołożyły wszelkich starań, aby należycie i z największym szacunkiem uczcić pamięć tych tragicznych wydarzeń. W imieniu Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich dziękuję wszystkim przybyłym na uroczystości upamiętnienia ofiar w 110. rocznicę Ludobójstwa Ormian.

Maria Ohanowicz-Tarasiuk, fot.: mot, HK-K, Instytut Inicjatyw Kulturalnych NUR, Skarbnica Polskich Ormian (FB)

24 kwietnia, zapraszamy na konferencję „Armenian Genocide Remembrance Day”, która rozpocznie się o godz. 16:00 w Sali Kolumnowej Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego. Adres: ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, Warszawa

Kampus Uniwersytetu Warszawskiego – Wydział Historii – budynek nr 7, oznaczony kolorem czerwonym.

Na teren kampusu można wejść na dwa sposoby:
– od strony ul. Oboźnej – będą Państwo w pobliżu budynków nr 15,
– przez główną bramę Uniwersytetu – oznaczoną na mapie jako budynek nr 10.