Dodane 16.04.2007.
Zbiory dziedzictwa Ormian Polskich przejte od ks. Józefa Kowalczyka, byego Duszpasterza Ormian zostay przewiezione najpierw w caoci z Paradya do Gdaska, a nastpnie cz przewieziona zostaa do Warszawy. Nie byy one spisane. Przekazanie nastpio na podstawie protokou, w którym wymienione zostay gównie numery pude. W Gdasku znajduj si: kapy i ornaty oraz sprzty liturgiczne. Do Warszawy w sierpniu 2005 r. przywieziony zosta zbiór, który obejmuje: starodruki, rkopisy, ksiki, czasopisma, fotografie oraz zbiór dokumentów w teczkach czciowo opisanych. Wszystko w kartonach ponumerowanych. Do zbioru naley te 60 obrazów. Pocztkowo zbiór ten umieszczony zosta w wynajtym tymczasowo, strzeonym lokalu na ulicy Marymonckiej 5.
Rozpoczo si tworzenie spisu z natury, który polega na tym, e kada pozycja z kartonu bya zapisana w programie Excel, w bazie pt: “Dane”, pod kolejnym numerem i z opisem: roku wydania, jzyka, kategorii, stanu zachowania (w skali od 1-6), ew. pochodzenia-wasnoci, uwagami oraz numerem nowego kartonu. Nastpnie sfotografowana na stronie tytuowej z nadanym numerem. Kategorie opisania ksig: rkopisy, starodruki – ksigi do 1799 roku, “destrukty”czyli pozycje b. zniszczone i nie dajce si opisa, ksigi metrykalne czyli ksigi z kocioów ormiaskich, ksiki od 1800 – 1945 r. czasopisma i osobno wydane po 1945 r.
Wszystkie spisane ksigi do roku 1945 obejmuj numery od 0001 do 1388 i zostay zapakowane do kartonów o numerach od 001 do 060. Teczki z dokumentami zostay opisane numerami od t1 do t 471 z ew. komentarzem zastanym na okadce, na temat zawartoci (bez otwierania) teczki i zapisane w bazie pod nazw “Dokumenty” i pozostawione w kartonach, w których byy.
Inwentaryzacja na ul. Marymonckiej 5 trwaa od 29 sierpnia do 30 listopada 2005 r. Spisano ksigi do 1945, teczki i czasopisma. Praca ta zostaa wykonana w czasie ok. 460 godzin przez nastpujce osoby: Ewa Abgarowicz, Jan Abgarowicz, Monika Agopsowicz, Tersa Agopsowicz, Wadysaw Deca, Jakub Kopczyski, Karol Kram, Janina i Andrzej Lachowie, Krystyna Ohanowicz i Maria Przysiecka.
Dziki przychylnoci Ksidza Prymasa Józefa Glempa, Ordynariusz Katolickiego Obrzdku Ormiaskiego w Polsce oraz ofiarnoci przedstawicieli rodowiska, spucizna ormiaska zostaa umieszczona w lokalu wynajmowanym od Fundacji im. Prymasa Tysiclecia na ulicy Dewajtis 3. Dnia 3.12.2005 przeprowadzono cay zbiór tame. Przeprowadzk i transport zorganizowali i wykonali: Jan Abgarowicz, Franciszek i Andrzej Abgarowicz, Monika Agopsowicz, Wadysaw Deca, Maciej ybula, Krzysztof Nowak, Stanisaw Barszcz i Krystyna Ohanowicz.
Dalszy etap inwentaryzacji to spisanie i sfotografowanie wszystkich pozycji wydanych po 1945 roku i opisaniu i sfotografowanie 60 obrazów. Do zbiorów dziedzictwa Ormian Polskich nale te ksiki, naczynia liturgiczne i zabytkowe ornaty i kapy, które znajduj si w Gdasku, w kociele pod wezwaniem w. Apostoów Piotra i Pawa. Spis ornatów i kap zosta wykonany przez dr Beat Biedrosk-Sot z Muzeum Narodowego w Krakowie. Wyposaenie kocioa, naczynia liturgiczne i obrazy zostay spisane i sfotografowane przez Ew Abgarowicz przy wielkiej pomocy Arkadiusza Staniszewskiego.
W maju 2006 r. zostaa zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sdowym – powoana przez Prymasa Józefa Glempa Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich. Fundacja ma za zadanie ochron, konserwacj i zarzdzanie powierzonymi przedmiotami. W celu pozyskania rodków zgoszono do Ministerstwa Spraw Wewntrznych i Administracji 2 programy, które jako Umowy zostay zatwierdzone do realizacji do koca 2006 roku.
- Umowa nr 370/ZKMN midzy MSWiA i Polskim Towarzystwem Ludoznawczym Oddzia we Wrocawiu dot. zadania nt. “Konserwacja zgromadzonych archiwaliów Ormian Polskich”
- Umowa nr 6/MniE/2006 midzy MSWiA i Fundacj dot. zadania nt. “Ochrona Spucizny Ormian Polskich”.
We wrzeniu 2006 zgoszono do MSWiA 3 zadania planowane na rok 2007:
- “Dziaalno bieca Fundacji”.
- “Pamici abp ormiaskiego Józefa Teodorowicza u progu 70 rocznicy Jego mierci”.
- “Digitalizacja zasobów rkopismiennych znajdujcych si w zbiorach Fundacji”.
Mamy nadziej, e zadania te zostan zatwierdzone przez MSWiA i uzyskamy potrzebne rodki.
W ramach realizacji biecych zada podpisano umowy o dzieo i zlecenia z wybitnymi specjalistami: konserwatorami zabytków i historykami z Archiwum Gównego Akt Dawnych, którzy w ramach tych umów wykonuj konsultacje, ekspertyzy i oceny wartoci historyczno-archiwalnej czci starodruków i rkopisów. Pobrano próbki w celu wykonania bada bakteriologicznych i mykologicznych.
Anna Thomme z PPKZ Pracowni Konserwacji Ksiek i Archiwaliów Toruniu dokonaa przegldu i podziau wszystkich elementów zbioru (woluminów i dokumentów) pod wzgldem moliwoci zastosowania dezynfekcji przez gazowanie i innych metod konserwatorskich(dezynfekcji). W wyniku 3-tygodniowej pracy wybrano ok. 200 woluminów (rkopisów, starodruków, opraw pergaminowych, opraw ze skóry garbowanej i pojedyncze karty z iluminacjami), które w 13-tu kartonach zostay zawiezione przez Jana Abgarowicza do PPKZ S.A. do Torunia. Pozostaa cz zbiorów zostaa przygotowana do dezynfekcji w komorze próniowej gazem sterylizacyjnym S-9 w Muzeum Paacu w Wilanowie.
Przygotowanie do gazowania polegao na przepakowaniu wszystkich elementów zbioru do odpowiednich, (umoliwiajcych dobr penetracj gazu), oznakowanych pojemników, ponownym spisaniu i przygotowanie list do przekazania zbiorów do Wilanowa. Dokumenty lune zostay umieszczone w teczkach wykonanych z bristolu. Prace wykonywali Ewa Abgarowicz, Krystyna Ohanowicz, Jan i Agnieszka Abgarowicz i Maciej Bohosiewicz. W ten sposób przygotowano 53 kartony (w tym 5 kartonów destruktów) i 17 skrzynek, które przewióz do Wilanowa Jan Abgarowicz z synem Frankiem i znajomymi.
W czasie nieobecnoci zbiorów pomieszczenie magazynowe zostao wysprztane i zdezynfekowane. Obrazy nalece do zbioru zostay ponownie oczyszczone z kurzu. Prac wykonali: Krystyna Ohanowicz, Franek Abgarowicz i Kuba Kopczyski.
Obiekty dezynfekowane w komorze gazowej po 2 tygodniach zostay przywiezione do magazynu.
Dezynfekcja “mokra” w Toruniu trwaa 2,5 miesica. 21 padziernika J.Abgarowicz przywióz z Torunia oddan tam cz zbiorów. Rozpoczto równie prace nad fotografiami, tzn. zlecono Romanowi Stasiukowi z Akademii Sztuk Piknych zdigitalizowanie 500 szt. wytypowanych fotografii. S to gównie zdjcia z okresu midzywojennego lub póniejsze o których nic nie wiadomo. Pozostae bd digitalizowane sukcesywnie po skompletowaniu sprztu.
Dotychczasowy brak informacji na temat dziaalnoci Fundacji wynika z koniecznoci wykonania w okrelonym terminie prac zwizanych z dezynfekcj, a wic zabezpieczeniem obiektów przed dalszym niszczeniem (wiele ksiek i dokumentów byo zagrzybionych) oraz zaatwianiem spraw organizacyjnych np. zdobywanie funduszy, znalezienie odpowiednich fachowców, ustalenie zakresu prac. Nie wspominamy o nie najlejszej pracy fizycznej przy kilkakrotnym przepakowywaniu caego ksigozbioru.
W najbliszym czasie przewidujemy rozpakowanie i porzdkowanie ksiek i czasopism zgodnie z wymaganiami dla ksigozbiorów i waciwym skatalogowaniu. Prace te bd wymagay wiele czasu, wic zwracamy si z prob do wszystkich, którzy dysponuj wolnym czasem i mogliby nam pomóc o zgoszenie si.
Zapewniamy ciekaw przygod. Terminy spotka w archiwum prosimy uzgadnia z Ew Abgarowicz. Tel. 022 794 80 80 lub 606 784 928.
Zarzd fundacji Ewa Abgarowicz, Jan Abgarowicz, Krystana Ohanowicz-Adamska
